4. Sınıf Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi Konu Anlatımı

İlkokul 4. sınıf Fen Bilimleri dersi Maddenin Özellikleri Ünitesi Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi Konu Anlatımını bu sayfada bulabilir ve inceleyebilirsiniz.

MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Isınma ve soğuma nedir?
→ Maddenin hal değişimi nasıl gerçekleşir?
→ Erime, donma ve buharlaşma nasıl gerçekleşir?

Ali pencereden bakınca kar yağdığını gördü. Pencereyi açtı, eline bir miktar kar aldı. Karla oynarken Ali’nin elleri üşümeye başladı. Pencere açık kaldığı için oda da soğudu.

Birbiriyle karşılaşan sıcak madde ile soğuk madde arasında ısı alışverişi olur. Bu sırada sıcak madde soğuk maddeye ısı vererek soğur, soğuk madde de sıcak maddeden ısı alarak ısınır.

Isınma

Bir maddenin ısı alarak sıcaklığının artmasına ısınma denir.

Örneğin ocağa koyduğumuz su, ısı alarak sıcaklığı artar ve ısınır. Yine, soğuk bir kâseye sıcak çorba koyduğumuzda, kâsenin bir süre sonra ısındığını ve çorbanın soğuduğunu fark ederiz.

Soğuma

Bir maddenin ısı vererek sıcaklığının azalmasına soğuma denir.

Örneğin buzdolabına koyduğumuz ayran ısı vererek sıcaklığı azalır ve soğur. Yine bir bardak sıcak çayın içine soğuk su dökersek bir süre sonra çayın ısı vererek soğuduğunu ve suyun ısı alarak ısındığını fark ederiz.

Birbirine temas eden iki madde arasında ısı alışverişi olur. Soğuk olan madde ısı alarak ısınır, sıcak olan madde ısı vererek soğur. Isı alışverişi maddelerin sıcaklıkları eşitlenene kadar devam eder.

Maddenin Hal Değişimi

Doğada maddelerin katı, sıvı ve gaz hâlde olduğunu öğrenmiştik. Buzdolabından çıkardığımız buzun bir süre sonra hâl değiştirerek sıvı hâle geçtiğini gözlemleriz.

Bir maddenin ısı alarak veya ısı vererek bir hâlden başka bir hâle geçmesine hâl değişimi denir. Maddeler ısı etkisiyle hâl değiştirebilirler.

Erime

Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesine erime denir. Örneğin yazın yediğimiz dondurma, ısı alarak erir. Yine, ocaktaki tavaya koyduğumuz tereyağı ısı alarak erir ve sıvı hâle geçer.

Donma

Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hâle geçmesine donma denir. Örneğin sıcak çikolata buzluğuna konulduğunda ısı vererek donar ve katı hâle geçer.

Buharlaşma

Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hâline geçmesine buharlaşma denir. Örneğin elimize döktüğümüz kolonya, ısı alarak buharlaşır.

Erime, donma ve buharlaşma olayları maddenin hâl değişimine örnektir.

Önceki Konu Anlatımı	Sonraki Konu Anlatımı
Maddenin Hâlleri	Saf Madde ve Karışım