Her yıl 29 Ekim’de Cumhuriyet Bayramı’nı kutluyoruz. Peki, Cumhuriyet’in nasıl ilan edildiğini biliyor muyuz?
Gelin, hep beraber Türkiye Cumhuriyeti’nin nasıl ilan edildiğini inceleyelim.
29 EKİM CUMHURİYET’İN İLANI
Türkiye Cumhuriyeti’nden önceki devletimizin adı Osmanlı Devleti’dir. Osmanlı Devleti padişahlıkla yönetiliyordu. Padişahlık babadan oğula geçen bir yönetim şeklidir. Yani padişah ölünce oğlu onun yerine padişah oluyordu ve ölene kadar devleti o yönetiyordu.
Osmanlı Devleti girdiği 1. Dünya Savaşı’nı kaybetti. Düşmanlar tarafından topraklarımız işgal edildi. Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul da işgal edildi. Bu durumu gören Mustafa Kemal topraklarımızı düşmanlardan kurtarmak için Anadolu’ya gitmeye karar verdi.
Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıktı. Mustafa Kemal, böylece Kurtuluş Savaşı’nı başlatmış oldu. Mustafa Kemal sırasıyla Amasya, Erzurum ve Sivas’ta toplantılar düzenledi ve çeşitli toplantılara katıldı.
Bu toplantılarda yurdumuzun işgal altından biran önce kurtarılması kararı alındı. İşgal altındaki İstanbul’dan devlet yönetilemeyeceği için tüm yurtta bir seçim yapılarak Ankara’da bir meclis açılması kararlaştırıldı.
Meclisinin Açılması
Yapılan seçimler sonucunda 23 Nisan 1920’de Ankara’da meclis açıldı. Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi. Böylece Milli Mücadele Meclis de alınan kararlarla yürütülecekti.
Osmanlı Devleti’nin dağıtılmış ordusu yerine halkın da desteğiyle yeni bir ordu kuruldu. Yurdumuzun düşmanlardan kurtarılması için büyük bir taarruz(saldırı) başlatıldı.
Doğuda, güneyde ve batıda düşmanlarla savaşlar oldu. Bu savaşların en önemlileri 1. İnönü Savaşı, 2. İnönü Savaşı, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz, Başkomutanlık Meydan Muharebesi’dir. Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile yurdumuz düşmanlardan kurtarılmış oldu.
Kazanılan savaşlardan sonra yeni bir devlet kurulması kararlaştırıldı. Nihayet 29 Ekim 1923 günü Cumhuriyet ilan edildi. Yeni devletimizin ismi Türkiye Cumhuriyeti oldu. Böylece meclis de Türkiye Büyük Millet Meclisi ismini aldı. TBMM’de yapılan seçimle Mustafa Kemal Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı oldu.
Daha sonra alınan kararlarla padişahlık kaldırıldı. Belirli sürelerde yapılacak seçimleri kazananların Türkiye Cumhuriyeti’ni yönetmesi kararlaştırıldı.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
19 Ekim 1925 yılından itibaren 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı olarak kutlanılmaya başladı. Yine 23 Nisan 1921 yılında da alınan kararla TBMM’nin açılışı 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutlanmaya başladı.
Bizler de 29 Ekim’de sınıfımızı ve panolarımızı süsleyerek, çeşitli gösteriler hazırlayarak, şarkılar ve şiirler söyleyerek, konuşmalar yaparak Cumhuriyet Bayramı’nı kutlamalıyız. Yaşasın, Türkiye Cumhuriyeti!