Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından değiştirilen Maarif Modeli müfredatına göre hazırlanmış ilkokul 1. Sınıf matematik dersi Uzamsal ilişkiler konu anlatımını bu sayfada bulabilir ve pdf olarak indirebilirsiniz.
BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Altında-üstünde,
→ Etrafında, arasında,
→ Önünde-arkasında
→ Yüksekte-alçakta,
→ Uzakta-yakında,
→ İçinde-dışında,
→ sağında-solunda,
→ çukurda-tümsekte,
→ ileri-geri
1. SINIF UZAMSAL İLİŞKİLER
Uzamsal İlişkiler Nedir?
Bir nesnenin başka bir nesneye göre konumuna uzamsal ilişkiler denir.
Ayşe okula ulaşmak için hangi yolu kullanmalıdır? Ona yardım eder misiniz?
Ayşe, okuluna ulaşmak için C yolunu takip etmeli. Önce aşağıya, sonra sağa, ardından yine aşağıya, sonra sola, ardından yine aşağıya ve en son sağa doğru yürümeli.
Siz de aşağıda verilen görseldeki gemiyi mayınlara çarpmadan çıkışa nasıl ulaşacağını tarif edebilir misiniz? Cevaplarınızı yazının alt kısmında bulunan yorumlara yazabilirsiniz.
Bir nesnenin konumunu başka bir sabit nesne yardımıyla tarif edebiliriz.
Resmi inceleyelim. Resimde gördüklerimizi anlatalım.
Nesneler birbirlerine göre üstünde, altında, etrafında, arasında, önde, arkada, yüksekte, alçakta, uzakta, yakında, içinde, dışında, sağında, solunda, tümsekte, çukurda olabilir.
Altında – Üstünde
Cisimler birbirlerinin altında veya üstünde olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Bardak, masanın üstündedir.
- Köpek, masanın altındadır.
Etrafında
Cisimler birbirlerinin etrafında olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Çocuklar, sandalyelerin etrafındadır.
Arasında
Cisimler birbirlerinin arasında olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Aslan, zebra ile zürafanın arasındadır.
- Zebra, sincap ile aslanın arasındadır.
- Zürafa, aslan ile gergedanın arasındadır.
Önde – Arkada
Cisimler birbirlerinin önünde veya arkasında olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Kuzular, çitin arkasındadır.
- Çit, kuzuların önündedir.
Yüksekte – Alçakta
Cisimler birbirlerine göre alçakta veya yüksekte olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Ali, Ayşe’den yüksektedir.
- Ayşe, Ali’den alçaktadır.
Uzakta – Yakında
Cisimler uzakta veya yakında olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Ömer, ağaca yakındır.
- Elif, ağaca uzaktır.
İçinde – Dışında
Cisimler bir nesnenin içinde veya dışında olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Balık, akvaryumun içindedir.
- Kedi, akvaryumun dışındadır.
Sağında – Solunda
Cisimler bir nesnenin sağında veya solunda olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Semih, babasının solundadır.
- İlknur, babasının sağındadır.
- İlknur, annesinin solundadır.
- Anne, babanın sağındadır.
Tümsekte – Çukurda
Cisimler çukurda veya tümsekte olabilir. Aşağıda verilen görseli inceleyelim.
- Çiçekleri sulayan karınca, tümsektedir.
- İşçi karınca, çukurdadır.
1. Sınıf Uzamsal İlişkiler Öğrenme Çıktıları
| Anahtar Kavramlar: | Yer, yön, konum, hareket, referans noktası, altında, üstünde, etrafında, arasında, önünde, arkasında, yüksekte, alçakta, uzakta, yakında, içinde, dışında, sağında, solunda, çukurda, tümsekte, ileri, geri |
| ÖĞRENME ÇIKTILARI VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ | MAT.1.3.1. Hedefe ulaşmak için mesafeleri ve yönleri içeren yönergeleri çözümleyebilme a) Yönergede yer alan mesafe ve yönleri içeren kavramları belirler. b) Yönergeleri kullanarak başlangıç noktası ve hedef arasında ilişki kurar. |
| Öğrenme-öğretme Uygulamaları | MAT.1.3.1 Günlük yaşam durumlarında yer, yön (ileri ve geri) ve konum bildiren (altında, üstünde, etrafında, önünde, arkasında, arasında, yüksekte, alçakta, uzakta, yakında, içinde, dışında, sağında, solunda, çukurda, tümsekte) ifadelere yönelik merak uyandıran etkinliklerle ya da akranlarıyla vakit geçirebileceği eğitsel oyunlarla konuya giriş yapılır (E1.1, E2.5, D4.4). Yer, yön ve konum bildiren kavramların öğretiminde kavramlar tek tek veya birden fazla kavramın birbiriyle ilişkili olduğu şekilde bir süreç gerçekleştirilir. Örneğin sabit ve hareketli bir nesnenin yer aldığı bir görselde, sabit nesne referans noktası alınarak hareketli nesnenin sabit nesneye ulaşmasına ilişkin yön tarifinde bulunulması istenir (OB4). Oyun ve etkinliklerde hedefe ulaştıracak olay örgüsü tasarlanır (E2.5). Hedefe ulaşırken kullanacağı yer, yön ve konum belirten yönergelerin bulunduğu görev listeleri hazırlanır. Görev listelerindeki hedefin ve yönergelerin belirlenmesinde ise öğrencilerin günlük yaşamdaki gözlemlerinden yararlanılarak çevrelerinde sıklıkla karşılaştıkları yer ve yön gösteren görsel işaretler kullanılır (KB2.2). Öğrencilerin yer, yön ve konum ifadelerini amacına uygun kullanabilmek için öncelikle konumuna dair referans bilgisine ihtiyacı olduğunu (OB1) fark etmeleri sağlanır. Konumuyla hedef arasındaki mesafe ve yönleri içeren yönergeleri karşılaştırarak gözden geçirmeleri sağlanır (KB2.7). Bir konumdan diğerine giderken izleyecekleri yolu ve yönergeler arasındaki ilişkileri zihinsel görselleştirme ile sıralamaları istenir (OB4). Başlangıç, süreç ve sonuç ilişkisi kurulur. Bu yönergeleri sırasıyla uygulayarak belirlenen hedefe ulaşabilecekleri bir plan oluşturulur (D3.2). Etkinliklerde birden fazla hareket bildiren mesafe yönergelerine yer verilir. Öğrencilerin öğrenme çıktısına ulaşma durumlarını belirlemek amacıyla çalışma kâğıdı kullanılabilir. Öğrencilerin bulundukları yerden okula gelirken izledikleri yol için mesafeleri ve yönleri çözümlediği bir performans görevi verilebilir (SDB1.1). Değerlendirme amacıyla da bütüncül dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir. Ayrıca öğrencilerin bu süreçteki gelişimlerini görmek ve görev listesinde bulunan yönergelerin uygulama durumunu belirlemek amacıyla gözlem formu ve görüşme formları kullanılabilir. |
| Önceki Konu Anlatımı | Sonraki Konu Anlatımı |
| Tartma Konu Anlatımı |
Ayrıca 1. Sınıf Matematik Konu Anlatımları sayfasını da incelemenizi tavsiye ederiz.